Παράσχος

Επώνυμο 2 Ελλήνων ποιητών. 1. Αχιλλεύς. (Ναύπλιο 1838 – Αθήνα 1895). O πατέρας του είχε καταφύγει στο Ναύπλιο εγκαταλείποντας τη Χίο, μετά την καταστροφή του νησιού (1822)· αργότερα εγκαταστάθηκε οικογενειακώς στην Αθήνα. Nέος, ανήκε στη χρυσή νεολαία, στους σπουδαστές και διανοουμένους που εργάζονταν για την απομάκρυνση του ‘Oθωνα. Για τη δράση του αυτή φυλακίστηκε στις φυλακές του Μεντρεσέ (απέναντι από τους Αέρηδες). Mέσα εκεί εμπνεύστηκε το επαναστατικό ποίημά του Εις τον πλάτανον του Μεντρεσέ, που έγινε πανελληνίως γνωστό. Στη φυλακή αρρώστησε και αφέθηκε ελεύθερος, αλλά δεν σταμάτησε την αντιοθωνική δράση του. Τη νύχτα που καταλύθηκε η βασιλική εξουσία (1862), ο Π. ήταν ένας από τους πολίτες που πήγαν στον στρατώνα του πυροβολικού, για να ενωθούν με τον ξεσηκωμένο στρατό. Πλούσια συναισθηματικός και εκδηλωτικός, έγραψε ωστόσο αργότερα το γεμάτο συγκίνηση Ελεγείον εις τον Όθωνα, όταν έμαθε τον θάνατο του εξόριστου βασιλιά (1868)· αυτό έδειχνε και την απογοήτευσή του από την πολιτική εκείνων που είχαν εκδιώξει τον Όθωνα, αλλά δεν τηρούσαν τις επαγγελίες τους. Το 1881 τύπωσε για πρώτη φορά, σε 3 τόμους, τα σκορπισμένα εδώ κι εκεί ποιήματά του· η έκδοση χαιρετίστηκε σαν εθνικό γεγονός, γιατί ο ποιητής ήταν στο έπακρο δημοφιλής. Πολλούς στίχους του ο λαός τούς είχε μάθει απέξω, ενώ ο λαϊκός τραγουδιστής Ζαΐμης είχε μελοποιήσει ερωτικά ποιήματά του. Η αγάπη του λαού εκδηλώθηκε και στον θάνατό του. Tου έγινε πάνδημη κηδεία, όμοια με την οποία δεν είχε μέχρι τότε δει η Αθήνα. «Δεν έμεινεν άνθος», έγραφε αργότερα ο Ξενόπουλος, «που να μην κατατεθεί εις τον τάφον του εκείνον στολιζόμενον καθημερινώς επί εβδομάδας, επί μήνας από γνωστούς και αγνώστους θαυμαστάς»· όλοι τον έκλαιγαν «ως τον τελευταίον και αναντικατάστατον εθνικόν ποιητήν του Ελληνισμού». Η επιτυχία του Π. οφείλεται στις ιδιαίτερες συνθήκες μιας ρευστής εποχής, που τη χαρακτήριζαν έντονες προσδοκίες και απογοητεύσεις, δημιουργώντας ένα κλίμα πρόσφορο στις υπερβολές. Σε αυτό πρέπει να προστεθεί και η επίδραση του ξένου, κυρίως του γαλλικού, ρομαντισμού, ο οποίος είχε περάσει, μαζί με όλη τη γαλλική μόδα, στον ελληνικό αστισμό. Έτσι, ο Π., που έγραφε φλογερούς πατριωτικούς και δημοκρατικούς στίχους, αναδείχθηκε στον μεγαλύτερο ερωτικός ποιητή της εποχής του. Αλλά το ερωτικό ιδεώδες του ήταν ανεδαφικό, ένα αλλοπρόσαλλο πλάσμα με στοιχεία από την ποίηση του Βύρωνα, του Λαμαρτίνου, του Όσιαν και από το υποκριτικό πνεύμα ενός νοσηρού πουριτανισμού: «Την ποίηση του Π.» παρατηρούσε ο Παλαμάς σε μια παλιότερη κριτική του, «παρ’ όλη την οσμή του μπαρουτιού, τη λεβεντιά της φουστανέλας, τη λάμψη του Αγώνα και το πατριωτικό μένος, τη διακρίνει πιο πολύ η θηλυκή ευπάθεια παρά η αρρενωπή ενέργεια». Ο Π. είναι ακριβώς ο ποιητής μιας ευσυγκίνητης, υπερευαίσθητης, ρομαντικής κοινωνίας, η οποία έτσι τον ήθελε, για να τον αγαπήσει και να τον δοξάσει. Ο Π. επέζησε όλων των άλλων ρομαντικών ποιητών, φτάνοντας σχεδόν μέχρι το κατώφλι του νέου αιώνα. Είδε λοιπόν τις νέες τάσεις που έρχονταν να παραμερίσουν τα ξεπερασμένα ιδανικά. Προσπάθησε να αντιταχθεί, αλλά σιγά σιγά βεβαιωνόταν για το μάταιο της προσπάθειάς του· αν και ο πολύς κόσμος εξακολουθούσε να τον αγαπάει, οι νέοι ποιητές που χάραζαν τότε τον καινούργιο δρόμο της ποίησης, βέβαιοι για το μέλλον τους, περιφρονούσαν την εφήμερη δόξα του. 2. Γεώργιος. (Χίος 1822 – Αθήνα 1886). Μεγαλύτερος αδελφός του Αχιλλέα. Αντίθετα με τον αδελφό του, έγραψε λίγα ποιήματα, που τα άφησε σκόρπια σε διάφορες εφημερίδες και περιοδικά. Ανήκει στους ποιητές της πρώτης μετεπαναστατικής γενιάς, που η ψυχή τους ήταν γεμάτη από τις μνήμες του Αγώνα· αυτό εξηγεί και τη μεγάλη φιλία του με τον Γεώργιο Ζαλοκώστα. Τα ποιήματά του, πατριωτικά τα περισσότερα, εκθειάζουν τα επαναστατικά κινήματα στη Θεσσαλία και στην Ήπειρο τα χρόνια του Όθωνα, και τους Κρητικούς επαναστάτες, που τους θεωρούσε άξιους συνεχιστές του 1821. Καταπιάστηκε και με τη μετάφραση της Ιλιάδας στην καθαρεύουσα. Δείγματα της δουλειάς του αυτής έδινε κατά καιρούς. Ο Ξενόπουλος είπε κάποτε γι’ αυτόν: «Ήτο μία ελληνοπρεπής φυσιογνωμία, ανακαλούσα πολλά, ωραία και μεγάλα». Πέθανε φορώντας τη φουστανέλα. O Αχιλλέας Παράσχος, ο τελευταίος εκπρόσωπος του ελληνικού λυρικού ρομαντισμού.